W grudniu 2018 r. w Sopocie, odbyła się Konferencja Regionalna „Aktualne problemy funkcjonowania ciepłownictwa” Konferencję zorganizowała Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie wspólnie z INFRACORR Gdańsk. Wzięli w niej udział przedstawiciele firm ciepłowniczych oraz producenci urządzeń dla ciepłownictwa systemowego.

W Polsce co roku z powodu zanieczyszczonego powietrza umiera 44 tys. osób. Największym trucicielem są indywidualne piece gospodarstw domowych oraz lokalne kotłownie, które nie podlegają kontroli i emitują blisko 24 razy więcej zabójczych pyłów, średnio ponad 23 razy więcej benzo(a)pirenu, o 120 proc. więcej dwutlenku węgla, 3,41 razy więcej dwutlenku siarki, 1,99 razy więcej tlenków azotu oraz ponad 153 razy więcej tlenku węgla, niż budynki zasilane przez przedsiębiorstwo ciepłownicze. Według ekspertów budynek ogrzewany ciepłem systemowym jest nieszkodliwym dla środowiska miejscem do mieszkania. Rozwój sektora ciepłowniczego wraz z dynamizacją działań termomodernizacyjnych jest realną szansą na ograniczenie smogu. Potencjał branży w walce z niską emisją jest ogromny, jednak wymaga wsparcia finansowego, niezbędnych zmian legislacyjny oraz szeroko zakrojonych działań edukacyjnych.

Firmy ciepłownicze zrzeszone w IGCP kilkanaście lat temu podjęły aktywną walkę o czyste powietrze. Przedsiębiorstwa te zrealizowały szereg inwestycji, których celem było zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do środowiska i sprostanie coraz bardziej wyśrubowanym standardom emisyjnym narzucanym przez UE. Efekty są widoczne i spektakularne. W marcu ubiegłego roku Izba uruchomiła wspólnie z Instytutem Certyfikacji Emisji Budynków, program certyfikacji systemów ciepłowniczych, który w przejrzysty sposób wykazuje wpływ produkcji i dystrybucji ciepła systemowego na środowisko, w porównaniu z innymi sposobami ogrzewania. Równolegle zmiany legislacyjne powinny dotyczyć również planowania energetycznego realizowanego przez gminy, tak by został zapewniony wspomniany na wstępie priorytet podłączania do sieci. Jest to zadanie własne wprowadzone ustawą Prawo energetyczne, które wg badań Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie wykonało tylko ok.50 proc. samorządów.

Wnioskowane zmiany legislacyjne:
• Wprowadzenie skutecznego rozwiązania obligującego gminy do wykonywania takich planów . Do rozważenia pozostaje na przykład uzależnienie możliwości korzystania ze środków publicznych od wykonania przedmiotowych planów.
• Jednoznaczne przesądzenie ustawowe, że takie planowanie ma rangę prawa miejscowego (w praktyce nie zawsze jest to oczywiste i nawet w sytuacji wykonania takich planów wskazujących na konieczność podłączania do ciepła systemowego, zdarza się, że realizowana jest budowa kotłowni lokalnych).
• Opracowanie wytycznych techniczno-ekonomicznych dla sporządzania takich planów i wydanie ich w formie rozporządzania do Prawa energetycznego (praktyka wskazuje, że część wykonanych planów spełnia realizację tego zadania własnego jedynie od strony formalnej).

Wsparcie finansowe
Dla sprawnego rozwoju i zlikwidowania jak najwięcej indywidualnych pieców, potrzebne jest wsparcie finansowe. Wsparcie to powinno obejmować wszystkie możliwe źródła środków publicznych, zarówno unijnych, jak i krajowych. W procesie wsparcia istotnym jest, by obejmowało ono nie tylko nowe budynki, ale również dotyczyło remontów budynków wielorodzinnych. Z praktycznego punktu widzenia, biorąc pod uwagę złożoność przygotowywania stosownych dokumentów niezbędnych dla pozyskania wsparcia (i jego rozliczenia) wsparcie powinno również obejmować merytoryczną, ekspercką pomoc dla właścicieli/zarządców nieruchomości (program KAWKA pokazał m.in. skuteczność jego realizacji poprzez zaangażowanie się przedsiębiorstw ciepłowniczych w zagadnienia formalnoprawne związane z pozyskiwaniem środków Wsparcie finansowe powinno obejmować nie tylko wymianę nie ekologicznych źródeł ogrzewania, ale także wymianę instalacji wewnętrznych w budynkach. Wsparcie takich działań powinno obejmować możliwość współfinansowania węzłów cieplnych. W sytuacji obowiązku podłączania do sieci oraz konieczności realizacji określonych inwestycji ze strony przedsiębiorstwa ciepłowniczego bardzo ważnym jest zachowanie warunku ekonomiczności takich inwestycji. W przypadku występowania luki finansowej pomiędzy niezbędnymi nakładami i przychodami koniecznym jest wsparcie dedykowane przedsiębiorstwo ciepłowniczym.

Działania edukacyjne
Edukacja w zakresie sposobów niwelowana niskiej emisji powinna być realizowana na kilku poziomach i obejmować swoim działaniem zarówno mieszkańców, zarządców nieruchomości, projektantów, inwestorów jak i lokalne władze. Bez zbudowania świadomych postaw ekologicznych wśród wymienionych grup docelowych wymiana pieców na ekologiczne ciepło systemowe oraz realizacja przedsięwzięć termomodernizacyjnych, szczególnie w budynkach wielorodzinnych, będą bardzo utrudnione, a niekiedy nawet wręcz niemożliwe np. biorąc pod uwagę praktykę funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych. Niechęć użytkowników do przechodzenia na czystsze, nowoczesne i bezobsługowe rozwiązania jest w dużej mierze wynika z niewiedzy na temat celowości realizacji kosztownych inwestycji oraz ich pozytywnego wpływu na zdrowie człowieka. Dlatego koniecznym jest skorelowanie i wspieranie (również finansowe) działań edukacyjnych na poziomie krajowym z wykorzystaniem istniejących i realizowanych programów branżowych. Przykładem takich działań jest realizowany od 10-lat przez Izbę Gospodarczą Ciepłownictwo Polskie ogólnopolski Program Promocji Ciepła Systemowego.