Rozwój aglomeracji i rosnące natężenie ruchu samochodowego w miastach powoduje wzrost znaczenia komunikacji miejskiej, zwłaszcza szynowej. To wyzwanie dla samorządów, a także odpowiedzialność deweloperów w zakresie tworzenia nowej zabudowy.

Miasto małych odległości

W miastach, które kierują się ideą Smart City, sprawny system transportowy jest podstawą długofalowego rozwoju aglomeracji – czynnikiem istotnie wpływającym na komfort życia mieszkańców. Patrząc na przykłady i doświadczenia dużo lepiej rozwiniętych miast zachodnioeuropejskich, wszystko zaczyna się od komunikacji publicznej, którą traktuje się priorytetowo ze względu na efektywność i ekologię. Z kolei indywidualny transport samochodowy w ścisłych centrach miast jest ograniczany (od wysokich opłat za parkowanie po opłaty za wjazd do centrum miasta). Raport o stanie polskich miast. Transport i mobilność miejska (Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR, 2019) wskazuje, że idea ograniczania ruchu samochodowego w centrach, na starówkach i na niektórych wrażliwych obszarach aglomeracyjnych rozpowszechniła się w Holandii już w latach 70. XX w., a w latach 80. w Europie Zachodniej było już ponad sto miast z obszarowymi ograniczeniami ruchu samochodowego. Przykłady takich rozwiązań możemy też zaobserwować w historycznych częściach wielu polskich miast, a będzie ich z pewnością więcej.

– Zasady funkcjonowania naszego systemu transportowego muszą się naturalnie zmieniać. Powinno się budować wyraźnie hierarchiczną sieć transportu. W naszych – aglomeracji trójmiejskiej – warunkach zaczynając od pociągów SKM i PKM i zintegrowanych z nimi tramwajów (mniej efektywnych na dłuższych dystansach), dalej autobusów, w miarę możliwości na buspasach, tam gdzie transport szynowy jest nieopłacalny. Lokalizacja miejsc pracy, takich jak parki biurowe, oraz miejsc zamieszkania powinna więc zapewniać szybki dostęp do komunikacji publicznej, w tym komunikacji szynowej, jako najbardziej efektywnej – mówi dr inż. Aleksander Orłowski, ekspert w dziedzinie Smart City, Politechnika Gdańska.

Jak pokazują dane, na 1000 mieszkańców Gdańska w 2018 roku przypadało 618 samochodów osobowych. Dla porównania, rok wcześniej (w 2017 r.), w znacznie większym obszarowo i bardziej zaludnionym Berlinie było to 326 samochodów na 1000 mieszkańców.

– W zakresie tworzenia efektywnych rozwiązań komunikacyjnych, a pewnie także zmiany przyzwyczajeń, mamy wiele do zrobienia. Trzeba pamiętać, że samo posiadanie infrastruktury (takiej jak tory) nie jest też wystarczające. Konieczne jest podejście systemowe z częstymi, regularnymi kursami objętymi jedną taryfą biletową bez względu na rodzaj środka komunikacji publicznej, a dziś często włączając w to wypożyczenie hulajnogi czy roweru – dodaje dr inż. Aleksander Orłowski.

W skali mikro doskonałe skomunikowanie domu, osiedla czy dzielnicy wpływa bezpośrednio na komfort życia mieszkańców, takie tereny są też szczególnie atrakcyjne dla deweloperów.

– Lokalizacja, a co się z tym wiąże także dostępność publicznych środków transportu, to jeden z głównych czynników wpływających na atrakcyjność danego miejsca pod kątem bezpośredniego zamieszkania. W miastach Europy, w tym także w Warszawie, chce się mieszkać w pobliżu stacji metra, w Trójmieście główną oś komunikacyjną wyznaczają obecnie SKM i PKM. Pobliska lokalizacja przystanku względem inwestycji umożliwia codzienne sprawne przemieszczanie się po całej aglomeracji – mówi Ewa Nowicka, dyrektor sprzedaży w firmie Euro Styl z Grupy Dom Development.

Planowanie kompaktowe

Aby efektywnie wykorzystywać przestrzeń w mieście, należy więc tworzyć bardziej intensywną zabudowę przy kluczowych środkach transportu zbiorowego (zwłaszcza SKM i PKM), zagęszczać tam funkcję mieszkaniową czy usługową (także biurową), tworząc zróżnicowaną tkankę miejską.

– Należy dbać o kompaktowe planowanie miasta, tak aby nie „rozlewać” go na bardzo dużym obszarze i zapewnić możliwość pieszego przemieszczania się między kluczowymi punktami, np. stacja kolejowa – miejsce pracy lub dom – miejsce pracy, co dla tak zlokalizowanych obiektów jest dużą zaletą. Niezbędne jest także dobre skomunikowanie terenów podmiejskich z centrum, najlepiej transportem szynowym, tak aby ograniczyć napływ samochodów i zapewnić przewidywalny, szybki czas dotarcia – uzupełnia dr inż. Aleksander Orłowski.

Z perspektywy Gdańska niezmiernie istotne jest też dobre i odpowiedzialne zagospodarowanie świetnie zlokalizowanych terenów postoczniowych, czyli Młodego Miasta, włączając w to rewitalizacje zabytkowych budynków. Przykładem jest rozpoczynająca się właśnie inwestycja Euro Stylu. W ubiegłym roku firma nabyła działkę o powierzchni blisko 7 ha w bezpośrednim sąsiedztwie Europejskiego Centrum Solidarności. W ciągu najbliższych kilku lat wybuduje tam blisko 1200 mieszkań i lokali usługowych i zrewitalizuje zabytkowy budynek hali U-Bootów o powierzchni ponad 11 tysięcy metrów kwadratowych, nadając mu nowe funkcje. W sąsiedztwie powstanie też zabudowa biurowa – znajdzie się tam ponad 4 tysiące miejsc pracy. Co istotne, inwestycja powstaje z poszanowaniem historycznej wartości tego terenu, wedle wytycznych konserwatora zabytków.

– Młode Miasto, tereny postoczniowe to miejsce z ogromnym potencjałem rozwoju i wartością dla Gdańska. Euro Styl, jako jeden z pierwszych deweloperów, wniesie rzeczywisty wkład w powstanie tam nowej, znajdującej się w ścisłym śródmieściu, atrakcyjnej dzielnicy, wpisując się tym samym w strategię rozwoju miasta „do środka”. Teren ten nie tylko znajduje się w prestiżowym sąsiedztwie, posiada historyczny kontekst, ale co ważne dla przyszłych mieszkańców, tuż obok zlokalizowany jest przystanek tramwajowy, a w odległości zaledwie kilkuset metrów Dworzec Główny, gdzie kursuje Szybka Kolej Miejska – komentuje Ewa Nowicka z Euro Stylu.

Kolej zmienia perspektywę

Jak można przeczytać we wspomnianym raporcie przygotowanym przez IRMiR, kolej aglomeracyjna/metropolitalna może stać się bardzo istotnym wsparciem transportu publicznego w codziennych dojazdach w ramach tzw. MOF, czyli miejskich obszarów funkcjonalnych. Widać to doskonale na przykładach Trójmiasta czy Warszawy. Budowa nowych nitek i powstawanie węzłów przesiadkowych, integrujących kolej z innymi środkami transportu publicznego, jak tramwaj, autobus/trolejbus czy rower miejski, tworząc realną alternatywę dla indywidualnego transportu samochodowego. Jest to też istotne pod kątem skomunikowania rozwijających się dzielnic czy terenów podmiejskich z powstającymi, dużymi osiedlami, których skala zaludnienia wymaga bardziej strategicznych rozwiązań komunikacyjnych. To z tego właśnie względu trwają prace nad studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowym dotyczącym rozwoju Szybkiej Kolei Miejskiej w kierunku Gdańsk Południe. W najbliższych latach planowana jest też rozbudowa linii kolejowej o północne dzielnice Gdyni: Obłuże, Oksywie, Pogórze i Babie Doły, co będzie dodatkowym udogodnieniem dla obecnych i przyszłych mieszkańców tych terenów. W latach 2021-2027 kolej miejska ma połączyć też okolicę, w której powstaje Osiedle Beauforta, realizowane przez Euro Styl.

– Realizowana przez nas obecnie w Pogórzu koło Gdyni inwestycja, Osiedle Beauforta, to docelowo 24 kameralne budynki – ponad sześćset mieszkań. Już teraz, po oddaniu do użytku pierwszych etapów oraz wyjątkowej infrastruktury rekreacyjnej, stanowi nowoczesne osiedle, z wieloma udogodnieniami w okolicy. To kolejna nasza inwestycja w tym rejonie – pierwszą było Osiedle Morskie. Planowana w pobliżu stacja kolei miejskiej to wartość nie do przecenienia i zapowiedź poprawy komfortu życia mieszkańców całej okolicy, dlatego zamierzamy dalej intensywnie rozwijać tu naszą ofertę. Posiadany przez nas teren daje potencjał wybudowania jeszcze ponad 1000 mieszkań – dodaje Ewa Nowicka.

Inną inwestycją Euro Stylu, znajdującą się w odległości zaledwie 3 minut od przystanku SKM, jest Osiedle Cis powstające w Gdyni Cisowej. W bliskiej odległości znajduje się również wyjazd na trójmiejską obwodnicę, a przystanki kilku linii autobusowych i trolejbusowych w zasięgu ręki dopełniają obrazu dobrego skomunikowania tej okolicy. Wartością Osiedla Cis jest też bezpośrednie sąsiedztwo szkoły, przedszkola i centrum sąsiedzkiego Przystań Chylońska 237 (w którym docelowa działać będzie też przychodnia i apteka) oraz licznych sklepów, co także ogranicza potrzebę codziennych dojazdów.

Komunikacja ważna wszędzie

Rola i znaczenie transportu szynowego istotna jest w każdej dużej aglomeracji. Warszawska spółka Dom Development S.A., do której obecnie należy Euro Styl, realizuje inwestycję Dzielnica Mieszkaniowa Metro Zachód, która stanie się integralną częścią warszawskiego Bemowa. Jej lokalizacja także nie jest przypadkowa, bo już w 2022 roku, w samym sercu nowej dzielnicy powstanie stacja drugiej linii metra, która umożliwi szybkie i wygodne przemieszczanie po Warszawie.

Dzielnice i tereny, na których funkcjonuje bądź planowana jest komunikacja szynowa, mają doskonałe perspektywy, a w rozwijających się dynamicznie aglomeracjach i przy rosnącym natężeniu ruchu takie lokalizacje będą coraz bardziej zyskiwać na wartości i znaczeniu.