Jak największy port w Polsce awansował do 20-tki portów europejskich, co zmieniło się w podejściu zarządzania, a także o najważniejszych zrealizowanych i planowanych inwestycjach, mówi Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk SA, Łukasz Greinke.

Cztery lata kadencji na stanowisku prezesa Portu Gdańsk za Panem. Jako Gospodarz zarządzający terenami należącymi do portu uporządkował już Pan tę przestrzeń?

Kiedy 4 lata temu rozpoczynałem pracę w porcie, wiele terenów było w bardzo złym stanie. Znajdowały się tam obiekty kubaturowe, nie posiadające żadnego gospodarczego przeznaczenia, nadające się jedynie do rozbiórki. Stan wielu nabrzeży nie pozwalał na ich eksploatację. Zaczęliśmy tę przestrzeń porządkować: utwardzać place i budować coraz nowocześniejszą infrastrukturę, by móc przyciągnąć nowe firmy, ale także umożliwić obecnym operatorom osiąganie coraz lepszych wyników. Obecnie na terenie portu prowadzonych jest kilkadziesiąt inwestycji, o różnym zakresie i poziomie zaawansowania. Są to zarówno projekty realizowane z naszych środków, z dofinansowaniem unijnym, ale są to także inwestycje Urzędu Morskiego, PKP PLK czy operatorów działających na naszym terenie. Jednymi z ważniejszych obecnie prowadzonych inwestycji na terenie portu jest przebudowa blisko 5 km nabrzeży, pogłębienie toru wodnego w Porcie Wewnętrznym i rozbudowa układu drogowo-kolejowego w Porcie Zewnętrznym. Inwestycje drogowo-kolejowe poprawią zarówno dostęp drogowy do portu, jak i standard techniczny dróg. W ramach tej inwestycji powstanie lub zostanie przebudowanych 7,2 km dróg, 10 km nowych torów i 7 obiektów inżynieryjnych, w tym wiaduktów i przepustów osłonowych. Łączna wartość tych inwestycji to 720 mln zł.

Podkreśla Pan, że przestaliście jako Zarząd Portu być urzędem, a zostaliście Spółką Prawa Handlowego z prawdziwego zdarzenia. Zmiana podejścia w zarządzaniu przyniosła taki dobry efekt?

Dziś wiemy, kto jest dla nas najważniejszy. W naszym przypadku są to podmioty działające na terenie portu i korzystające z naszej infrastruktury. Inwestycje w nabrzeża, place, układ drogowo-kolejowy realizujemy z myślą o aktualnych i przyszłych klientach, tak aby realizowane przez nich procesy przeładunków były jak najbardziej wydajne. Dzięki zmianie podejścia w zarządzaniu, weszliśmy na zupełnie inny poziom relacji z kontrahentami i osiągamy doskonałe wyniki finansowe. Mamy środki i pieniądze, które cały czas przeznaczamy na polepszanie infrastruktury naszego portu. Dynamicznie reagujemy także na zmiany w shippingu, aby móc konkurować z największymi portami na świecie. Nie jesteśmy podmiotem, który wypłaca dywidendę. Zarobione pieniądze inwestujemy w infrastrukturę, a ona napędza gospodarkę. Wartość 52 mln ton towarów przeładowanych w 2019 roku to około 240-250 mld zł. Z tego 20 mld zł trafiło do budżetu państwa w postaci podatków i ceł.

Najważniejsze planowane inwestycje to: pogłębienie toru wodnego w Porcie Wewnętrznym i przebudowa układu drogowo-kolejowego w Porcie Zewnętrznym?

Z pewnością są to nasze kluczowe inwestycje. Jest to między innymi przebudowa nabrzeży stanowiących obudowę wewnętrzną toru wodnego i prace czerpalne w wewnętrznym torze wodnym, w tym rozbudowa i przebudowa Nabrzeża Obrońców Poczty Polskiej i Nabrzeża Mew, rozbudowa Nabrzeża Zbożowego, Nabrzeża Wisłoujście i Dworzec Drzewny. W ramach tej inwestycji w porcie wewnętrznym, przebudowujemy blisko pięć kilometrów nabrzeży, pogłębiamy tor wodny na odcinku do wyspy Ostrów, czyli do Stoczni Remontowej, do 12 metrów, i dalej już w Kanale Kaszubskim, do 10,8 m.

Kolejną bardzo ważną inwestycją jest rozbudowa i modernizacja sieci drogowej i kolejowej w Porcie Zewnętrznym. Chodzi tu o budowę nowych dróg i układów torowych wyprowadzanych ze stacji Port Północy do bram poszczególnych terminali. W przypadku największego z nich, czyli terminalu DCT, będą to dwie dedykowane linie. Oprócz tego powstanie droga, która wyprowadzi bezkolizyjne ruch z terminala i dalej na południe Polski. Co istotne, budujemy zupełnie nowy układ drogowy, który spowoduje, że miejsca do tej pory kolizyjne staną się miejscami bezkolizyjnymi. Dwie dedykowane jezdnie w układzie 2 plus 2 do terminala kontenerowego spowodują, że wyprowadzenie kontenerów będzie jednym z prostszych w Europie. Jedynym miejscem od wyjazdu z terminala, w którym trzeba zwolnić będą bramki na autostradzie. Cała Polska i jej południowi sąsiedzi, są już dla nas w zasięgu ręki praktycznie bez żadnych ograniczeń drogowych, a to bardzo duża wartość dodana dla naszego portu.

Co zmieniło się natomiast w podejściu do strony handlowej?

Często porównuję nasz port do wielkiego centrum handlowego, z tą różnicą, że jest to centrum bez dachu, a jego powierzchnia to prawie 700 hektarów. To bardzo obrazowe porównanie oddaje istotę naszej działalności. Obecnie na naszych terenach mamy ponad 200 aktywnych umów z ponad setką naszych klientów, z czego ponad 20 podmiotów realizuje swoje przeładunki w relacji morskiej. Ten link pomiędzy morzem, a lądem z punktu widzenia portu jest kluczowym parametrem świadczącym o opłacalności danego biznesu. Przede wszystkim wiemy dziś jak istotne są relacje z naszymi kontrahentami, a także jak ważne jest ich utrzymywanie często przez lata. Model biznesowy portu, bardzo różni się o innych modeli znanych mi z praktyki wielu firm. Działalność portowa jest koncesjonowana, umowy są zawierane z kontrahentami często na 30 lat, a tereny przez nich dzierżawione to nawet kilkadziesiąt hektarów. Wymaga to nie tylko ogromnych nakładów inwestycyjnych obydwu stron, ale także i może przede wszystkim wzajemnego zaufania. Dlatego właśnie tak ważne są nasze wzajemne relacje. Wiedza na temat modelu biznesowego kontrahenta i aktywne włączenie się w proces, to dziś podstawa naszego biznesowego know-how. Pierwsze spotkanie dla naszych kontrahentów zorganizowaliśmy w 2017 roku. Te spotkania na stałe wpisały się w nasze biznesowe DNA. To był przełom we wzajemnych relacjach. Szukaliśmy synergii, a idea „We are Port Gdańsk” zaczęła się wtedy urzeczywistniać. Obecnie prowadzimy intensywne prace nad systemem zaawansowanej analityki w ramach departamentu handlowego. Naszym celem jest, by móc skutecznie planować i błyskawicznie reagować na aktualną sytuację na rynku. W ciągu ostatnich 4 lat skomercjalizowaliśmy ponad 33 hektary dodatkowej powierzchni i nadal przed nami kolejne kilkadziesiąt hektarów, które chcemy udostępnić kolejnym zainteresowanym podmiotom. Są to tereny dedykowane głównie pod projekty magazynowo-logistyczne, ale też produkcyjne. Od 2016 do 2019 roku przeładunki w Porcie Gdańsk zwiększyły się o 40%. To niesamowity wynik, z którego jesteśmy dumni. Wyniki, które osiągamy pomimo spadku przeładunków spowodowanych w dużej mierze światową pandemią i kryzysem gospodarczym pozwalają nam ze spokojem patrzeć w przyszłość. Port w Gdańsku broni się lepiej niż jego europejscy konkurenci. Nadal znajdujemy się na 4 pozycji na Bałtyku. Ponadto w tym półroczu wyprzedziliśmy port w Dunkierce i Genui i tym samym awansowaliśmy do pierwszej 20-tki portów europejskich.

Budowa Portu Centralnego to przede wszystkim?

Port Centralny jest przedsięwzięciem obliczonym na lata. Jest to dziś projekt szacowany na kilka miliardów złotych. Kluczowe w tym projekcie będzie pozyskanie inwestora, w tym przypadku rozumianego jako operatora terenów portowych. Już niedługo ogłosimy ogólnoświatowe „sprawdzam”, które da nam odpowiedz na to, które podmioty, zdecydują się zainwestować i operować w Porcie Gdańsk. Do końca roku planujemy ogłosić konkurs mający na celu wybór dzierżawców lub dzierżawcy w celu optymalnego wykorzystania potencjału ekonomicznego Portu Gdańsk, w tym terenów objętych koncepcją Portu Centralnego przygotowaną przez Zarząd Morskiego Portu Gdańsk S.A. To oczywiście bardzo skomplikowane zadanie. Musimy bowiem pogodzić interes potencjalnych operatorów z infrastrukturą dostępową od strony lądu, za którą odpowiedzialny jest port, ale również z infrastrukturą hydrotechniczną, za którą odpowiada już Urząd Morski.
Naszym zadaniem jest przygotowanie inwestorów i inwestycji w taki sposób, aby na szczeblu rządowym nie było żadnych wątpliwości, czy warto przeznaczyć środki na budowę infrastruktury hydrotechnicznej, która jest konieczna do powstania terminali.

Panie Prezesie, kiedy Wisła stanie się w pełni żeglowna?

To jest pytanie, na które nie mamy jeszcze gotowej odpowiedzi, ale z pewnością chcielibyśmy, aby ten projekt udało się zrealizować. Obszar oddziaływania, którego dotyczy studium wykonalności, obejmuje Wisłę na odcinku od Gdańska do Warszawy, od Warszawy do granicy Polska-Białoruś (Brześć) oraz odcinek od Wisły do Zalewu Wiślanego (do Elbląga). To oznacza, że programem objęte są tereny takich województw jak pomorskie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie oraz fragmenty województwa lubelskiego i podlaskiego. To ogromne przedsięwzięcie obejmujące swym zakresem kilka województw. Rewitalizacja Wisły ma na celu nie tylko przywrócenie efektywnej żeglugi, ale przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, poprawę możliwości rozwoju rolnictwa czy sektora turystycznego. Realizacja projektu ma także ogromne znaczenie dla całego regionu między innymi jest to zwiększenie przepustowości dróg lokalnych poprzez przejęcie części ruchu zarówno towarowego jak i pasażerskiego przez odcinek wodny śródlądowy, zwiększenie wartości inwestycji w regionach w związku z modernizacją szlaku komunikacyjnego ułatwiającego przewóz towarów i osób, zwiększenie mobilności pracowników w regionie, co może zmniejszyć poziom bezrobocia. Obecnie zakończyliśmy ostatni III etap prac nad Studium, w którym dokonaliśmy wyboru najkorzystniejszego wariantu realizacji tego przedsięwzięcia.

W tym roku wszystkie porty rejonu Morza Bałtyckiego odczuwają skutki pandemii koronawirusa. Jak wypada największy polski port – Gdańsk po I półroczu przeładunków i jaka jest perspektywa na II półrocze?

Przez cały czas pandemii pozostajemy portem w pełni operacyjnym, co oznacza, że nieprzerwanie, zapewniamy przepływ towarów do naszego kraju. To w przeważającej mierze także zasługa naszych operatorów działających na terenie portu. Jednocześnie zarówno pandemia wywołana wirusem COVID-19, a w jego konsekwencji światowy kryzys, miały wpływ na większość przeładunków w porcie. W I półroczu 2020 roku obsłużyliśmy 23,2 mln ton, co oznacza spadek o 15% w porównaniu z analogicznym okresem w 2019 roku.
Porównując sześć miesięcy 2020 roku z rokiem ubiegłym, wzrosły nam przeładunki Zboża (+188,8%), Innych masowych (+10%) oraz Rudy (+1127%), w pozostałych grupach ładunkowych odnotowaliśmy spadek rdr: Paliwa (-33,4%), Węgiel (-23,7%), Drobnica (-3,6%) kontenery (-4,1%) ro-ro (-40,1%) oraz Drewno (-98,1%). Od początku roku obserwujemy w naszym porcie wyższe miesięczne przeładunki Zbóż. Jest to grupa ładunkowa, która odnotowuje po I półroczu największe wzrosty rdr. po sześciu miesiącach wynik na poziomie 609 250 ton tj. o 188,8% więcej niż w analogicznym okresie roku 2019. Jako ciekawostkę warto nadmienić, że od początku roku zauważamy także zwiększony przeładunek bananów, których przeładowano w okresie I-VI 2020 roku, więcej niż w całym roku 2019, uzyskując wynik na poziomie 89,9 tys. ton.
Co z pewnością nas cieszy to fakt, że nadal zajmujemy drugie miejsce w morskim rankingu kontenerowym na Bałtyku i tym samym utrzymujemy 4 pozycję wśród wszystkich portów bałtyckich. Pomimo spadku wolumenu w I i II kwartale widzimy potencjał do odbicia w drugiej połowie roku. Rola transportu morskiego jako głównego nośnika handlu międzynarodowego sprawia, że kryzys w branży morskiej będzie najprawdopodobniej krótkotrwały, a statki handlowe w najbliższej perspektywie czasowej zaczną uzupełniać luki podażowe.

Nie od dziś branża morsko – logistyczna współpracuje ze startupami. Jak Port Gdańsk angażuję się w tego typu projekty?

Młode spółki technologiczne są z pewnością obszarem, któremu nie tylko się przyglądamy, ale aktywnie pozyskujemy interesujące rozwiązania. W Porcie Gdańsk od 4 lat aktywnie współpracujemy ze startupami w ramach dwóch programów akceleracyjnych Poland Prize i Scale Up, które są dofinansowywane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Obecnie są to projekty o różnorodnym zastosowaniu w porcie min. jest to automatyczny system pomiaru, monitorowania i prezentacji danych dotyczących poziomu wód morskich w Porcie Gdańsk, drony podwodne NIX do zadań inspekcyjnych, Lotniczy System Monitoringu do wsparcia zadań bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, a także weryfikacji zdarzeń mających wpływ na sprawność działania i bezpieczeństwo portu morskiego, ale także projekt oparty na rozwiązaniach rozszerzonej rzeczywistości 3D dla wybranych projektów realizowanych przez Port Gdańsk.

Plany, założenia, cele na najbliższy rok, na najbliższą dekadę?

Jesteśmy największym polskim portem i jednym z największych w basenie Morza Bałtyckiego. Chcemy i możemy konkurować z największymi portami Europy. Dzięki konsekwentnie realizowanej strategii i inwestycjom stajemy się portem nowoczesnym z bezpieczną i sprawną infrastrukturą, otwartym podejściem do biznesu, ale także portem korzystającym z nowoczesnych technologii. To wszystko pozwala mi z dużą pewnością patrzeć w przyszłość i planować nowe przedsięwzięcia. Te najważniejsze to przede wszystkim kwestia związana z rozbudową i budową nowych terminali głębokowodnych oraz doprowadzenie infrastruktury dostępowej do tych już istniejących oraz nowoprojektowanych. Ponadto naszym celem jest doprowadzenie wszystkich terenów portu do stanu deweloperskiego tzn. takiego umożliwiającego szybkie wejście z inwestycją potencjalnego partnera. Taki teren musi zostać uporządkowany, uzbrojony we wszystkie niezbędne media, to teren, do którego zapewniony został także odpowiedni dojazd. W planach jest także przebudowa nabrzeży Basenu Górniczego.