Związany z sytuacją na Ukrainie napływ uchodźców do Polski jest bardzo widoczny i odczuwalny dla Polaków. Oferowana pomoc to nie tylko żywność i ubrania, ale również udostępnianie swoich mieszkań. Zmiany w ustawodawstwie miały na celu zabezpieczenie interesów właścicieli nieruchomości, ale również zwiększenie liczby mieszkań dla uchodźców. Poniżej informacje dotyczące regulacji polskiego ustawodawstwa w kwestii najmu i użyczenia mieszkań dla uchodźców.

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium państwa weszła w życie dnia 12 marca 2022 r. Celem ustawy było umożliwienie uchodźcom funkcjonowania w naszym kraju. Ustawa zawiera szereg regulacji, w szczególności dotyczących pobytu w Polsce, korzystania z pomocy medycznej i społecznej, podjęcia pracy. Są w niej również postanowienia związane z udostępnianiem mieszkań dla uchodźców.

Ustawa obejmuje obywateli Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, obywateli posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego małżonków obywateli Ukrainy, o ile przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa.
Umowa użyczenia została zwolniona spod działania przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów. Zatem, jeżeli zaistnieją przesłanki do opróżnienia lokalu użyczonego uchodźcy z Ukrainy będzie to możliwe w każdym czasie. Nie stosuje się przepisów o zakazie eksmisji. Mowa tu o użyczeniu mieszkania uchodźcom w celu tymczasowego zaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych. Nie obowiązuje również czasowy zakaz eksmisji, który wprowadzono w związku z pandemią koronawirusa.

Odnośnie najmu okazjonalnego, przy zawieraniu takowej umowy najemca nie musi wskazywać innego lokalu, w przypadku gdyby wyegzekwowano obowiązek opróżnienia lokalu. Najemca musi dołączyć do umowy swoje oświadczenie o poddaniu się egzekucji i że na żądanie wynajmującego opróżni i wyda lokal używany na podstawie umowy najmu okazjonalnego w terminie wskazanym w żądaniu. Zrezygnowano z żądania, by najemca będący uchodźcą wskazał inny lokal, w którym będzie mógł zamieszkać w przypadku wyegzekwowania od niego obowiązku opróżnienia i wydania lokalu zajmowanego na podstawie umowy najmu okazjonalnego i składania stosownego oświadczenia właściciela takiego lokalu. Takie regulacje są korzystne dla Polaków, ale również uchodźców.

Do najmu zwykłego stosuje się przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów niezależnie od obywatelstwa najemcy. A więc, nawet gdyby właściciel lokalu uzyskał tytuł wykonawczy zobowiązujący najemcę do wydania nieruchomości lub opróżnienia pomieszczenia, a najemcy nie przysługiwałby tytuł prawny do innego lokalu to komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do czasu wskazania przez gminę tymczasowego pomieszczenia. Należy pamiętać, że obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego przysługuje w szczególności kobietom w ciąży czy też małoletnim.

Warto zwrócić uwagę, że wielu uchodźców może nie mieć pracy w Polsce, na przykład z uwagi na nieznajomość języka. Skutkiem tego mogą być trudności w regulowaniu należności wobec wynajmujących. Nie mniej jednak, zmiany należy ocenić pozytywnie. Zwiększyły ochronę właścicieli udostępnianych lokali oraz zabezpieczają ich prawa i interesy.

radca prawny
Ryszard Stopa
Kancelaria Radcy Prawnego