Zgodnie z art. 458¹³ k.p.c., nieprawomocny wyrok sądu pierwszej instancji, który uwzględnia żądanie dotyczące roszczenia pieniężnego lub świadczenia rzeczy zamiennych, wydany w ramach postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych, stanowi podstawę zabezpieczenia.

Instytucja ta umożliwia wierzycielom szybkie zabezpieczenie majątku dłużnika, jeszcze przed prawomocnym zakończeniem procesu sądowego, bez konieczności uzyskiwania klauzuli wykonalności.

Kroki postępowania

Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest uzyskanie z sądu odpisu wyroku, który będzie stanowić podstawę do wszczęcia egzekucji zabezpieczającej. Dysponując takim odpisem, wierzyciel może skierować do komornika wniosek o wszczęcie postępowania zabezpieczającego, wskazując sposób zabezpieczenia, np. zajęcie rachunku bankowego, wynagrodzenia, ruchomości lub wierzytelności dłużnika. Wniosek podlega opłacie w wysokości 5% wartości zabezpieczanego roszczenia zgodnie z ustawą o kosztach komorniczych.

Wyjątkowa rzadkość

Pomimo licznych zalet tej instytucji, jej wykorzystanie w praktyce jest stosunkowo rzadkie. Powodem są głównie ograniczona świadomość wierzycieli oraz obawy przed ewentualnym uchyleniem zabezpieczenia przez sąd odwoławczy, co mogłoby oznaczać dodatkowe koszty i stracony czas. Należy także podkreślić, że opisana możliwość znajduje zastosowanie jedynie w sprawach gospodarczych, prowadzonych w ramach specjalnego trybu postępowania odrębnego.

Środki zajęte przez komornika na podstawie zabezpieczenia pozostają zdeponowane do czasu uprawomocnienia się wyroku. Rozwiązanie to zabezpiecza interesy obu stron. Dłużnika chroni przed pochopnym przekazaniem środków wierzycielowi, a wierzyciela przed ryzykiem utraty majątku przez dłużnika. W przypadku skutecznego odwołania i uchylenia wyroku zabezpieczenie traci moc, a środki wracają do dłużnika. Dodatkowo wierzyciel nie musi płacić odsetek od zajętych środków, co istotnie ogranicza jego ryzyko finansowe.

Regulacja przewidziana w art. 458¹³ k.p.c. odgrywa kluczową rolę w praktyce obrotu gospodarczego. Poprzez umożliwienie natychmiastowego zabezpieczenia majątku dłużnika chroni interesy wierzycieli. Do tego przeciwdziała niewypłacalności kontrahentów, pozytywnie wpływając na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.