Trudny czas związany z pandemią bez wątpienia odbił się negatywnie na zaangażowaniu młodych ludzi w życie publiczne oraz inicjatywy związane z pogłębianiem wiedzy na temat istotnych zagadnień polskiej i światowej gospodarki. W tym problematycznym okresie swoją działalność rozpoczął jednak Instytut Prawa Społecznego, prawno-ekonomiczny thinktank, którego funkcjonowaniu przyświeca wywodząca się z prawa rzymskiego zasada wzajemności (łac. do ut des).

Instytut Prawa Społecznego (w skrócie IPS) powstał jesienią 2020 roku jako stowarzyszenie rejestrowe o niezależnym i samorządnym charakterze, którego intencją jest ciągłe zwiększanie świadomości w przedmiocie zagadnień związanych z funkcjonowaniem gospodarki, przedsiębiorczością oraz regulacjami prawnymi, które stanowią o rzeczywistości działań przedsiębiorców. W związku z powyższym zespół IPS stawia sobie ambitne cele w zakresie działalności społecznej i edukacyjnej.

Założyciele oraz członkowie stowarzyszenia wskazują, iż jednym z motywów podjęcia działalności była również chęć wspierania przedsiębiorców, w szczególności cechujących się udziałem kapitału narodowego, promując tym samym postawę patriotyzmu gospodarczego. Obecny czas z oczywistych względów pozostaje dla wielu branż okresem, gdzie priorytetem pozostaje przetrwanie oraz utrzymanie płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa. W związku z tym IPS zwraca uwagę na istotną rolę państwa w życiu społeczno-gospodarczym oraz zauważa potrzebę uwzględnienia w działalności legislacyjnej głosów przedsiębiorców jako kreatorów miejsc pracy. Stowarzyszenie już na początkowym etapie swojego funkcjonowania podejmuje zatem działania opiniodawcze, a także zwraca się do instytucji państwowych monitorując aktualne problemy gospodarki oraz budzące wątpliwości zagadnienia prawne, wymagające interpretacji oraz przedstawienia stanowiska ustawodawcy.

Stowarzyszenie pozostaje obecnie na etapie poszerzania spektrum swojej działalności o inicjowanie projektów skupiających się na szerzeniu idei przedsiębiorczej działalności, a ponadto pełniących funkcję szkolenioworozwojową w zakresie organizacji i funkcjonowania rynku kapitałowego, służąc także integracji społeczności zajmującej się tym sektorem. Na podstawie przeprowadzonej przez Instytut Prawa Społecznego analizy można stwierdzić, iż w Polsce istnieje niewiele modeli edukacji ekonomicznej w zakresie wsparcia proaktywnych osób chcących podejmować działania na rynku kapitałowym. Brak tego elementu często nie pozwala na maksymalizację osiąganych efektów i powoduje negatywny obraz rynku kapitałowego wśród społeczeństwa, również w postaci braku aktywizacji jego członków w danym sektorze gospodarczym. Do skutecznego podejmowania działań na rynku kapitałowym w przestrzeni giełdy konieczne jest odpowiednie przygotowanie osób, które będą w stanie strategicznie oraz w sposób przemyślany inwestować środki. Założeniem przyświecającym realizacji wspomnianych wyżej inicjatyw pozostaje natomiast transparentność i przejrzystość rynku kapitałowego, która pozwoli na zapobieganie inwestowaniu środków pochodzących z przestępstw m.in. w papiery wartościowe spółek notowanych na giełdzie. Cel ten można zrealizować dzięki prowadzeniu edukacji ekonomicznej w obszarze budowy i upowszechniania idei przedsiębiorczości, strategii odpowiedzialnego inwestowania, w szczególności poprzez działalność edukacyjną skierowaną do potencjalnych inwestorów, której celem byłoby zwiększenie ich zdolności w zakresie oceny kryteriów zrównoważonego inwestowania, ryzyka inwestycyjnego oraz informacji udostępnianych przez emitentów papierów wartościowych.

Zespół Instytutu przewiduje jednak znacznie szerszą rolę swojej organizacji, czego odzwierciedleniem pozostają sfery aktywności IPS skupione wokół pięciu głównych filarów, na które składają się:
1. Innowacyjna edukacja prawna.
2. Inwestowanie odpowiedzialne społecznie.
3. Dostęp do pomocy prawnej.
4. Proces legislacyjny.
5. Wymiar Sprawiedliwości.

Inwestowanie społecznie odpowiedzialne (ang. Socially Responsible Investing – SRI) to strategia inwestycyjna, która polega m.in. na uwzględnieniu w decyzjach inwestycyjnych czynników nie tylko związanych z maksymalizacją zysków, ale także z pozaekonomicznymi czynnikami, w tym szeroko rozumianym dobrem społecznym. Podejmując decyzje inwestycyjne, inwestorzy biorą pod uwagę kwestie ochrony praw człowieka, ochrony środowiska, przestrzegania przez emitentów zasad takich jak zrównoważony rozwój, dbałość o środowisko naturalne. Co więcej, w ramach wspomnianej wyżej strategii występują inwestycje etyczne (ang. Ethical Investment), zielone pieniądze (ang. Green Money), inwestowanie oparte na wierze (ang. Faith-Based Investing) czy inwestowanie związane z misją (ang. Mission Related Investting). Pozostałe aspekty funkcjonowania Instytutu skupione są natomiast wokół roli jaką odgrywa w tworzeniu rzeczywistości prawnej procedura legislacyjna oraz wymiar sprawiedliwości. Opiniowanie projektów oraz założeń aktów normatywnych, a także udział w dotyczących tych projektów konsultacjach publicznych stanowi nieodłączny element partycypacji w dyskusji publicznej nad najważniejszymi problemami społeczeństwa i gospodarki. Zainteresowanie IPS jako obserwatora życia publicznego obejmuje ponadto kwestie powiązane z wymiarem sprawiedliwości, którego funkcja i znaczenie często zostaje przemilczane w sferze ekonomii. Orzecznictwo sądów powszechnych i administracyjnych posiada bowiem istotne znaczenie dla realiów funkcjonowania i dochodzenia swoich praw przez podmioty uczestniczące w obrocie gospodarczym.

Wspomniana już wcześniej idea wzajemności, która przyświeca działalności Instytutu stanowi natomiast realizację wywodzącej się z prawa rzymskiego zasady do ut des (daję abyś dał), która w obecnych czasach przejawia się poprzez ekwiwalencję świadczeń w obrocie dobrami. W opinii Instytutu, funkcjonujące przedsiębiorstwa, oprócz generowania zysków powinny mieć na uwadze również szerszy interes społeczności (powiązanych z nim chociażby przez profil oferowanych dóbr i usług oraz proces tworzenia miejsc pracy), a ponadto pozytywnie oddziaływać na ekosystem, który je otacza. Powyższe aspekty stanowią przedmiot zainteresowania ruchu CSR (ang. Corporate Social Responsibility), skupionego wokół społecznej odpowiedzialności biznesu, realizowanej poprzez uwzględnianie przez przedsiębiorstwa szerokiej gamy interesów społecznych oraz kreowanie pozytywnych relacji ze zróżnicowanymi grupami interesariuszy.