Zapewne większość nas kojarzy poniższy fragment wiersza Juliana Tuwima Lokomotywa:
Nagle – gwizd! Nagle – świst! Para – buch! Koła w ruch! (…) A dokąd? Spróbujmy odnieść go do współczesności – do czasów, które charakteryzuje szaleńczy konsumpcjonizm.

Kupujemy coraz więcej, niż potrzebujemy. Zamiast wyhamować, pociąg szaleńczej konsumpcji pędzi dalej. Dokąd? Odpowiedź na to pytanie ma niebagatelne znaczenie dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, czy własnych dzieci oraz wnuków.

Nadmierna konsumpcja vs zrównoważony rozwój

Produkcja dóbr konsumpcyjnych rośnie i jest zdecydowanie większa, niż potrzeby. Tekstylia i fast fashion, zbyt często kupowana elektronika, marnotrawstwo żywności – przykładów nadmiernej konsumpcji można wskazać wiele. Jej wzrost pociąga za sobą zwiększenie produkcji. W cyklu produkcyjnym powstaje zaś nie tylko to, co nadmiernie konsumujemy. Powstaje także niewyobrażalna skala odpadów nienadających się do dalszego wykorzystania – odpadów, które powinny zostać nieodwracalnie unieszkodliwione, aby nie stanowiły zagrożenia dla ludzi i środowiska. Jak wynika z opracowań GUS z 2022 r. (Analiza statystyczna, Ochrona Środowiska 2022) w Polsce w 2021 r. wytworzono 107,7 mln ton odpadów przemysłowych, z czego 47,161 mln ton zdeponowano na składowiskach odpadów. Te odpady ze składowisk nigdy nie znikną. Staną się przedmiotem troski przyszłych pokoleń.

Pamiętajmy, że odpady niebezpieczne wytwarza również każde gospodarstwo domowe! Za każdym razem, gdy wyrzucamy opakowania po środkach chemicznych, zużytych kosmetykach lub ich resztki, kleje, farby, opakowania po aerozolach, gdy zanosimy do apteki przeterminowane leki – sami stajemy się wytwórcami odpadów niebezpiecznych!

W związku z ogólnoświatowym problemem nadmiernej konsumpcji Unia Europejska podejmuje działania, których celem ma być zrównoważony rozwój. Jest to szereg wytycznych, zobowiązań i innych aktów prawnych, które mogą pomóc w zaspokojeniu potrzeb obecnego pokolenia bez uszczerbku dla kolejnych. Może to stać się poprzez takie planowanie produkcji, aby towar końcowy mógł być wielokrotnie przerabiany, bądź naprawiany. W ten sposób moglibyśmy ograniczyć zużycie zasobów naturalnych i wszelkie emisje związane z produkcją. Nim to nastąpi, trzeba zmierzyć się z trudną rzeczywistością.

Problem składowanych odpadów i ich unieszkodliwianie

W przestrzeni publicznej o problemie deponowanych na składowiskach odpadów mówi się mało lub nie odnosi się w ogóle do zagrożeń związanych z ich istnieniem. Na drugim biegunie jest krytyka działalności specjalistycznych zakładów, które w sposób nieodwracalny – z zachowaniem rygorystycznych przepisów emisyjnych – unieszkodliwiają odpady, a także ich objętość i wagę średnio o 90% wartości.

Jednym z nielicznych tego typu zakładów jest firma Port Service, istniejąca w Gdańsku od  1957 roku. Jej umiejscowienie w przemysłowej części miasta jest celowe, aby zaspokoić potrzeby unieszkodliwiania najbardziej niepożądanych odpadów, których nie można poddać procesom recyklingu, a ich składowanie jest zarówno nieodpowiedzialne, jak i niebezpieczne.

Port Service jest zaawansowaną technologicznie spalarnią, w której dokonują się termiczny rozkład odpadów i dopalanie zgazowanej frakcji w wysokiej temperaturze przekraczającej 1100°C. Powstały gaz, zanim dostanie się do atmosfery, przechodzi kilkustopniowy system oczyszczania, który jest mierzony i monitorowany w ciągły sposób: 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i spełnia rygorystyczne normy emisji na poziomie europejskim. Należy podkreślić, że dzięki spalaniu odpady są w pełni unieszkodliwiane. Oczyszczanie spalin zapobiega przedostaniu się metali ciężkich i substancji rakotwórczych do środowiska.

Spalaniu odpadów w piecach mówimy stanowcze NIE

Przy okazji rozpoczynającego sezonu grzewczego nie można zapominać o bardzo szkodliwej substancji, jaką jest dwutlenek siarki. Dlaczego? Ten niepalny, bezbarwny gaz jest toksyczny i upośledza układ oddechowy człowieka. Dwutlenek siarki jest niebezpieczny dla wszystkich, a w szczególności dzieci, osób starszych oraz chorujących na astmę. Nie jest obojętny także dla środowiska. Związki siarki powodują zakwaszenie gleby i spadek ich żyzności. Hamują wzrost roślin oraz przyczyniają się do ich obumierania.

Największym źródłem emisji SO₂ do atmosfery jest spalanie paliw kopalnych przez elektrownie i inne zakłady przemysłowe. Trzeba dodać, że dwutlenek siarki jest produktem ubocznym spalania odpadów w domowych piecach. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia jest spalanie odpadów z tworzyw sztucznych: butelek PET, worków foliowych, opakowań, odpadów z gumy. W trakcie spalania tworzyw sztucznych w niedostosowanych do tego domowych paleniskach powstają rakotwórcze związki chemiczne zwane dioksynami. Ponadto,  spalanie śmieci w domowych piecach powoduje uszkodzenia instalacji i przewodów kominowych. Tylko takie firmy jak Port Service są gwarantem bezpiecznej utylizacji odpadów bez szkody dla zdrowia ludzi oraz środowiska!

Spalanie odpadów – tylko w profesjonalnych zakładach!

Instalacja spalania Port Service jest wspomagana przez oczyszczalnię ścieków przemysłowych oraz stację odzysku odpadów. Dzięki temu praca przebiega w obiegu zamkniętym. W instalacji spalania wykorzystywane są oczyszczona woda i odzyskane paliwa zastępcze, a wytwarzana w trakcie procesu energia cieplna używana jest na potrzeby zakładu. Wdrożony system jest rozwiązaniem najkorzystniejszym dla środowiska. Do tego teren, na którym pracuje spalarnia, został tak skonstruowany, aby zapobiegać zanieczyszczeniu środowiska gruntowo-wodnego. O jakości zabezpieczeń stanowią wyniki badań, prowadzonych przez zewnętrzne, akredytowane laboratoria badawcze, które potwierdzają utrzymywanie się jakości środowiska w stanie niezmienionym.

Port Service w skali kraju, a w szczególności – Trójmiasta, stanowi ważne ogniwo w utrzymaniu bezpieczeństwa ekologicznego i epidemicznego. Zakład rocznie przetwarza ponad 4 mln kg odpadów medycznych pochodzących z trójmiejskich szpitali i ponad 8 mln kg odpadów innych przemysłowych, jak farby, lakiery, chemikalia, odpady z przemysłu stoczniowego, zbrojeniowego i petrochemicznego.

Wbrew powyższemu działalność firmy Port Service spotyka się z nieuzasadnionym sprzeciwem społecznym – sprzeciwem ludzi, którzy nie mają świadomości korzyści z płynących z funkcjonowania zakładów spalających odpady niebezpieczne.

TAK dla pogłębiania wiedzy i świadomości

Rada Ministrów 12 czerwca 2023 r. uchwaliła Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2028. Jego cel jest niezmiernie ważny: działania organizacyjne prowadzone na szczeblach centralnym i samorządowym mają przyczynić się do pogłębienia wiedzy o odpadach i podniesienia świadomości społeczeństwa o właściwym ich zagospodarowaniu. Jest nadzieja, że dobrze zorganizowany maraton edukacyjny wyprowadzi branżę termicznego przekształcania odpadów na właściwą pozycję w hierarchii pożądanych sposobów zagospodarowania odpadów. Brak akceptacji społecznej, wynikający z niewiedzy, oraz przyzwolenia władz na rozwój i funkcjonowanie spalarni będzie sprzyjało istnieniu mafii śmieciowych oraz deponowaniu coraz to większej ilości odpadów na składowiskach.

Czy podróż tą drogą i tym „pociągiem”, prowadzi nas oraz przyszłe pokolenia w dobrym kierunku? Odpowiedź na to pytanie nasuwa się chyba sama.

fot. Port Service